Μέσω του Συστήματος Παρατηρητών Νοσηρότητας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Σύστημα Sentinel ΠΦΥ) επιτηρούνται νοσήματα με ευρύτερη σημασία για τη δημόσια υγεία, τα οποία παρουσιάζουν σχετικά αυξημένη συχνότητα, δεν απαιτούν άμεση παρέμβαση δημόσιας υγείας (έτσι δεν ενδείκνυται η ένταξή τους στην κατηγορία των νοσημάτων υποχρεωτικής δήλωσης) και κατά κανόνα έχουν ήπια κλινική εικόνα (και έτσι συνήθως δεν χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο).
Το σύστημα επιτήρησης Sentinel ΠΦΥ, που λειτουργεί αδιάλειπτα από το 2003, συλλέγει επί του παρόντος επιδημιολογική πληροφορία για δύο συχνά απαντώμενα κλινικά σύνδρομα στην κοινότητα, τη γριπώδη συνδρομή και τη γαστρεντερίτιδα. Στο δίκτυο συμμετέχουν εθελοντικά ιατροί ειδικότητας γενικής ιατρικής, παθολογίας και παιδιατρικής που παρέχουν υπηρεσίες είτε σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) της χώρας, είτε ιδιωτικά.
Μέσω του δικτύου καθίσταται εφικτή η μελέτη της εποχικότητας που εμφανίζουν τα κλινικά αυτά σύνδρομα, ενώ παράλληλα επιτυγχάνεται η ανίχνευση επιδημικών εξάρσεων στην κοινότητα. Τα δεδομένα από τα συστήματα επιτήρησης sentinel αξιοποιούνται διεθνώς για τη λήψη αποφάσεων για τη διαχείριση της εποχικής γρίπης, π.χ. έκδοση οδηγιών για τον αντιγριπικό εμβολιασμό, σύσταση για την έναρξη εμπειρικής αντιϊικής αγωγής κατά την περίοδο αυξημένης κυκλοφορίας του ιού στην κοινότητα κ.ά.. Επιπλέον, η λειτουργία συστημάτων sentinel συστήνεται προς όλες τις χώρες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, καθώς τα συστήματα αυτά μπορούν να συμβάλουν στην έγκαιρη προειδοποίηση για ενδεχόμενη πανδημία γρίπης.
Συνολικότερα, πέραν της διαχείρισης του νοσήματος της γρίπης, η επιτήρηση της γριπώδους συνδρομής αποσκοπεί στο να ενσωματώσει την επιτήρηση του συνόλου των λοιμώξεων του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένης της λοίμωξης από τον ιό SARS-CoV-2 (integrated respiratory surveillance), σηματοδοτώντας και την επόμενη φάση στην επιτήρηση της πανδημίας COVID-19.
Η επιτήρηση της γριπώδους συνδρομής συμπληρώνεται από την εργαστηριακή συνιστώσα του συστήματος sentinel, στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται ρινοφαρυγγικά δείγματα από ασθενείς με γριπώδη συνδρομή από ένα υποσύνολο των ιατρών που μετέχουν στο δίκτυο. Τα δείγματα αναλύονται μοριακά για την ανίχνευση ιών γρίπης, SARS-CoV-2 και RSV. Τα θετικά για SARS-CoV-2 δείγματα αναλύονται περαιτέρω γονιδιωματικά από το Δίκτυο Εργαστηρίων Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ΕΟΔΥ για την ανίχνευση παραλλαγμένων στελεχών. Τα θετικά για δείγματα γρίπη αποστέλλονται στα Κέντρα Αναφοράς Γρίπης για τυπο/υποτυποποίηση, ενώ ένα υποσύνολό τους αναλύεται περαιτέρω για προσδιορισμό των φυλογενετικών και αντιγονικών χαρακτηριστικών των κυκλοφορούντων ιών, καθώς και για έλεγχο αντοχής στα αντι-ιϊκά φάρμακα.
Τα αποτελέσματα της επιτήρησης της γριπώδους συνδρομής μέσω του συστήματος Sentinel ΠΦΥ συνοψίζονται στις Εβδομαδιαίες Εκθέσεις Επιδημιολογικής Επιτήρησης Αναπνευστικών Λοιμώξεων του ΕΟΔΥ.
ΚΛΙΝΙΚΟ ΣΚΕΛΟΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ SENTINEL ΠΦΥ
Δελτία δήλωσης Sentinel ΠΦΥ
Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Κέντρων Υγείας (pdf) Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Κέντρων Υγείας (word) Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Κέντρων Υγείας (πρώην ΠΕΔΥ) (pdf) Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Κέντρων Υγείας (πρώην ΠΕΔΥ) (word) Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Ιδιωτών Ιατρών (pdf) Έντυπο Δελτίο Δήλωσης Δικτύου Ιδιωτών Ιατρών (word)